โครงการริมน้ำยานนาวา (Yannawa Riverfront)
“ยานนาวา ต้นแบบการพัฒนาพื้นที่ริมน้ำของประเทศไทย”
การพัฒนาย่านริมน้ำยานนาวา เป็นหนึ่งในโครงการที่ UddC ร่วมกับ สสส. เริ่มต้นดำเนินโครงการมาตั้งแต่ปี 2014 ย่านสะพานปลา กรุงเทพมหานคร เป็นพื้นที่ที่มีศักยภาพในการพัฒนาฟื้นฟู ด้วยทำเลที่ตั้งที่ต่อเนื่องกับย่านศูนย์กลางธุรกิจใจกลางเมืองบางรัก-สีลม-สาทร และติดริมแม่น้ำเจ้าพระยา การเดินทางเข้าสู่พื้นที่มีความสะดวกด้วยการเป็นจุดเปลี่ยนถ่ายระบบสัญจรของรถไฟฟ้า เรือ และรถยนต์ อีกทั้งข้อกำหนดการใช้ประโยชน์ที่ดินตามผังเมืองรวมกรุงเทพมหานครได้อนุญาตให้มีการพัฒนาที่พักอาศัยที่มีความหนาแน่นสูง
ทว่าความท้าทายหนึ่งของย่านนี้ คือกรรมสิทธิ์ที่ดินในย่านนี้กว่าร้อยละ 85 ของพื้นที่ทั้งหมด เป็นของหน่วยงานรัฐและศาสนสถาน ซึ่งแม้ว่าย่านสะพานปลามีศักยภาพสูงแต่กลับไม่ได้มีการพัฒนาพื้นที่อย่างเต็มศักยภาพ พื้นที่ริมน้ำหลายแห่งได้ซบเซาลงหรือถูกปล่อยให้ทิ้งร้างด้วยเหตุที่การพัฒนาที่ผ่านมาเป็นแบบแยกส่วนกันทำ ด้วยเหตุนี้ UddC จึงเล็งเห็นโอกาสในการพลิกฟื้นพื้นที่ริมน้ำย่านยานนาวา สู่ ต้นแบบการพัฒนาพื้นที่ริมน้ำของประเทศไทย
เพื่อให้ได้มาซึ่งการประสานความร่วมมือและสื่อสารให้ทุกภาคส่วนตระหนักต่อความสำคัญของการร่วมพัฒนาพื้นที่ย่านร่วมกัน การรับฟังความคิดเห็น การมีส่วนร่วมจากผู้มีส่วนได้เสียและประชาชนทั่วไปเป็นหัวใจสำคัญอันหนึ่งของการทำงานโครงการ ทุกคนสามารถช่วยกันกำหนดแนวทางการวางแผน การออกแบบ และการจัดการเมืองร่วมกันได้ทำให้ผู้คนเกิดความรู้สึกเป็นเจ้าของเมืองที่มีหน้าที่ในการใช้เมืองอย่างเหมาะสมและยั่งยืน
UddC ได้ดำเนินการร่วมหารือในการออกแบบพื้นที่ริมน้ำ จำนวน 5 ครั้ง โดยในแต่ละครั้ง ความต้องการ ศักยภาพของพื้นที่ ความเป็นไปได้และข้อจำกัดต่าง ๆ ได้ถูกนำมาหารือแลกเปลี่ยนกัน เพื่อสร้างกรอบและเกณฑ์ในการวางผังและออกแบบ นำมาสู่ข้อเสนอผังแม่บทพื้นที่ริมน้ำยานนาวาซึ่งมีแนวคิดหลักในการออกแบบ ดังนี้
1) การออกแบบผังพื้นที่ริมน้ำสาธารณะเพื่อทุกคน โดยการจัดสรรพื้นที่รองรับกิจกรรมสาธารณะของย่านที่มีความยืดหยุ่นต่อการใช้งาน สำหรับคนทุกกลุ่มทั้งเด็ก ผู้พิการ และผู้สูงอายุ
2) สร้างสรรค์การเชื่อมต่อ โดยคำนึงถึงองค์ประกอบของเมืองทั้งการเชื่อมต่อทางเดินทางจักรยานความยาว 1.2 กิโลเมตร การจัดสรรทางเข้าออกทางริมน้ำเชื่อมกับโครงข่ายคมนาคมและทางสัญจรสาธารณะ รวมถึงการเชื่องโยงกิจกรรมให้เข้าพื้นที่และการใช้งานบนที่ดิน
3) กระตุ้นให้เกิดการตระหนักถึงสุขภาวะของทั้งคนและย่าน โดยการออกแบบเพื่อส่งเสริมการออกกำลังกายและสุขภาพพร้อมจัดสรรสิ่งอำนวยความสะดวกซึ่งถือเป็นการกระตุ้นและฟื้นฟูย่านให้กลับมามีชีวิตชีวาอีกครั้ง
4) การแก้ปัญหาด้วยการออกแบบอย่างบูรณาการ โดยการออกแบบรายละเอียดเพื่อหาทางแก้ไขปัญหาของพื้นที่เดิม เช่น การบูรณาการระบบเขื่อนป้องกันน้ำเดิมให้ใช้งานได้ การจัดสรรพื้นที่เพื่อซ่อมบำรุงเขื่อน รวมถึงการออกแบบวางแผนการจัดการพื้นที่สาธารณะและพื้นที่ส่วนบุคคลอย่างชัดเจน เพื่อเป็นแนวทางการป้องกันปัญหาภายหลัง
PROJECT FACT
Project Name : 1โครงการริมน้ำยานนาวา (Yannawa Riverfront)
Location : พื้นที่บริเวณเชิงสะพานตากสินจนถึงบริเวณคลองกรวย เขตบางรัก กรุงเทพมหานคร
Area : 230,000 ตารางเมตร
Client : สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.)
Year : 2013-2017
Status : งานศึกษา วิจัย และออกแบบ
Program / Role : การออกแบบพื้นที่สาธารณะริมน้ำ
Partners : กรมเจ้าท่า / คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยศิลปากร / บริษัท ฉมา จำกัด
